Cor Slijkhuis woont in een hof aan de rand van Eva-Lanxmeer. Hij is een van de eerste bewoners van de ecologische wijk. Duurzaamheid was een van de speerpunten toen zijn huis in augustus 2000 werd opgeleverd. Op het moment van spreken woont hij sinds twee jaar 100% gasloos. ‘Dan zul je wel veel meer elektriciteit gebruiken? Hoor je vaak. Dat klopt, maar het valt bij de jaarafrekening weer reuze mee dankzij extra zonnepanelen. Over het hele eerste jaar hebben we zelfs netto stroom geleverd aan het net.’
‘Toen ons huis gebouwd werd, noemde men het ‘experimenteel’ voor de woningbouw in Culemborg. Dat was het ook in die tijd: er zijn geen heipalen gebruikt, er is houtskeletbouw toegepast – veel bekender in Scandinavië en Amerika dan hier. Het huis had een zonneboiler, een CV-ketel maar ook een warmteterugwininstallatie. En alle woningen in Eva-Lanxmeer kregen acht kleine zonnepanelen (pv-cellen); zeer vooruitstrevend destijds.’
Gasketel eruit, warmtepomp erin
‘Inmiddels twee jaar geleden heb ik nieuwe zonnepanelen en een warmtepomp laten plaatsen en in juni 2018 ben ik van het gas af gegaan. In mijn werk voor de gemeente was ik verantwoordelijk voor de bouw van de Brede School in Oost. Deze is in 2016 opgeleverd als eerste gasloze en energieneutrale school in Culemborg. Daar heb ik veel bijgeleerd over de mogelijkheden en inmiddels was mijn cv-installatie aan vervanging toe. Dat betekende concreet dat de oude cv-ketel en zonneboiler is verwijderd. Het principe is niet ingewikkeld: in mijn situatie was dat gasketel eruit, warmtepomp erin en klaar. Maar er komt natuurlijk wel iets meer bij kijken. Om te beginnen moet je je isolatie op orde hebben. Alle warmte die je onnodig verliest door gebrekkige isolatie moet worden opgewekt en dat kost energie. Een lagetemperatuurverwarmingssysteem helpt ook enorm. Aan beide punten voldeed de woning al. Het huis had vanaf het begin een hoge isolatiewaarde en we hadden vloer- en wandverwarming en dus geen radiatoren.
‘Het principe is niet ingewikkeld: in mijn situatie was dat gasketel eruit, warmtepomp erin en klaar. Maar er komt natuurlijk wel iets meer bij kijken. Om te beginnen moet je je isolatie op orde hebben. Een lagetemperatuurverwarmingssysteem helpt ook enorm.’
Warmteverliesberekening
Ik heb vervolgens een warmteverliesberekening laten maken. Hoeveel energie moet ik erin stoppen om het huis warm te krijgen? Daarmee kun je het vermogen van de nieuwe warmtebron berekenen en heb je een indicatie hoeveel energie, in mijn geval stroom, daarvoor nodig is. Een optie is een combinatie van vloerverwarming aangevuld met met radiatoren, mits deze samen voldoende vermogen leveren om aan de warmtevraag te voldoen. Met de juiste techniek en middelen is veel oplosbaar. Denk aan ‘waterzijdig inregelen’, radiatorventilatoren of stralingspanelen. Ik zou iedereen een goede adviseur aanraden om tot een goede mix van maatregelen te komen. Zelf heb ik gekozen voor zonnepanelen op het dak. Ik wilde verzekerd zijn van groene stroom en wilde de kosten drukken. Want met de overstap van gas naar elektriciteit neem je uiteraard meer stroom af van het net.’
Geld terug dankzij zonnepanelen
‘Mijn schatting vooraf was dat ons elektriciteitsgebruik zou verdubbelen. Puur op basis van kosten was dat vergelijkbaar met de oude gasgestookte installatie. Hoeveel zonnepanelen heb je dan om en nabij nodig? De oude pv-cellen hebben we eraf laten halen. Een aantal bleek zelfs niet goed aangesloten te zijn, daar was men in 2000 blijkbaar nog niet zo precies in. Tegenwoordig zul je dat niet meer zo snel tegenkomen, uitgaande van een goede installateur. Bovendien kun je via allerlei apps en een ‘slimme meter’ heel goed volgen of je panelen naar behoren werken. Ik heb in totaal achttien zonnepanelen laten leggen met een prognoseopbrengst van 4.800 kWh. Meteen al in het eerste jaar was de opbrengst meer dan 6.000 kWh. Het was een bovengemiddeld zonnig jaar en daarbij heeft ons huis een gunstige ligging. In plaats van bijbetalen, kreeg ik dus geld terug! Dit jaar speel ik waarschijnlijk quitte – moet ik bijbetalen, dan gaat het om tientjeswerk. Op jaarbasis wel te verstaan.’
‘Ik heb in totaal achttien zonnepanelen laten leggen met een prognoseopbrengst van 4.800 kWh. Meteen al in het eerste jaar was de opbrengst meer dan 6.000 kWh.’
Voorbeeldwoning
‘Ik hoorde bij de eersten die van het gas af gingen. Om mij heen hoor ik het nu steeds meer. Toch merk ik ook bij veel mensen drempelvrees, een bepaalde terughoudendheid of onzekerheid. Welke installateur kies je, krijg je wel kwaliteit, maakt een warmtepomp geen lawaai? Een energiecoach is dan fijn: iemand die je enigszins bij de hand neemt en offertes en werkzaamheden kan beoordelen. Het ideaal zou zijn dat er voldoende coaches beschikbaar zijn en dat elke buurt of wijk een voorbeeldwoning heeft. De rest van de wijk mag daar eens komen kijken horen over de ervaringen. Hier gebeurt dat ook al.’