Project Duurzame Scholen

Hoe kunnen we alle schoolgebouwen in Culemborg maximaal verduurzamen? En ze uiteindelijk allemaal gasloos en energieneutraal maken? Precies dit is het doel van de gemeente en de zes onderwijsbesturen in Culemborg. Zij werken nauw samen in het project ‘Duurzame Scholen Culemborg’.

Jan de Rooij is beleidsadviseur duurzaamheid en projectleider stedelijke vernieuwing bij de gemeente Culemborg. Hij is vanaf het eerste moment nauw betrokken bij het Project Duurzame Scholen. Jan: ‘Een duurzame stad betekent ook werken aan duurzame scholen en een duurzame, gezonde leeromgeving voor alle leerlingen in Culemborg. Dan hebben we het over 13 basisscholen en 6 locaties voor voortgezet onderwijs. Bij elkaar dus 19 schoolgebouwen in Culemborg.’

Brede School Oost

Brede School Oost is een mooi voorbeeld van zo’n maximaal duurzame school. Sinds het voorjaar van 2016 zijn de Koning Willem Alexanderschool en De Kaardebol gehuisvest in dit nieuwe, nagenoeg energieneutrale gebouw met een goed binnenklimaat (Frisse Scholen klasse A). Jan: ‘Het ging hier om nieuwbouw. Dan heb je dus alle mogelijkheden om direct aardgasvrij en energieneutraal te bouwen. Een interessante vraag daarna luidde: hoe kunnen we ook de ándere, al bestaande schoolgebouwen verduurzamen?’

Samen optrekken

Sinds 2018 trekken de gemeente Culemborg en de zes schoolbesturen – vier voor het primair onderwijs en twee voor het voortgezet onderwijs in Culemborg – samen op om dit doel te bereiken. Jan: ‘De aftrap vormde het tekenen van een intentieverklaring. Daarna zijn we gestart met een Energiescan van alle bestaande schoolgebouwen, 18 stuks dus. We hebben een globale verkenning gedaan op hoofdlijnen: hoe zijn de gebouwen verwarmd, hoeveel aardgas en energie wordt er gebruikt?’

Achttien Energiescans

De Energiescans hebben voor alle bestaande schoolgebouwen in Culemborg in kaart gebracht:

• welke bouwkundige ingrepen nodig zijn voor een energieneutraal en gasloos pand;
• wat de staat is van alle installaties en apparatuur (van CV-ketel tot verlichting);
• hoeveel zonnepanelen er nodig zijn om ‘nul op de meter’ te krijgen;
• en wat dit alles globaal gaat kosten.

Innovatieprogramma ‘Aardgasvrije en frisse basisscholen’

Jan: ‘Rond die tijd zette het ministerie van Binnenlandse Zaken een innovatieprogramma uit, ‘Aardgasvrije en frisse basisscholen’, uitgevoerd door Platform31 en Ruimte-OK. De hamvraag luidde: ‘Hoe kun je bestaande schoolgebouwen aardgasvrij maken én zorgen voor een beter binnenklimaat?’ Gemeentes konden meedoen aan een pilot. Goede plannen werden beloond met een subsidie om benodigde renovaties aan schoolgebouwen te realiseren. Om deel te nemen moesten we een plan neerleggen voor één pilotschool. In Culemborg besloten we om van alle schoolbesturen één gebouw voor te dragen – vier schoolgebouwen dus in totaal.’

Beloond!

De plannen uit Culemborg werden beloond. Uit maar liefst 90 andere subsidieaanvragen werd het Culemborgse voorstel samen met nog 9 andere plannen verkozen. Jan: ‘Daar zijn we natuurlijk heel trots op! Begin 2019 hebben we de subsidie toegekend gekregen. Dat was een mooi moment om ook onze eigen ambities verder door te zetten. Onze aandacht is nu gefocust op de vier pilotscholen: de Josefschool, de Julianaschool, Blink en het Praathuis. Een mooie diverse mix van schoolgebouwen uit verschillende bouwjaren.’

Verdiepingsslag

Op het moment van spreken vindt er een verdiepingsslag plaats op de eerder uitgevoerde Energiescans voor deze vier scholen en worden bouwkostenramingen gemaakt. Jan: ‘Uiteraard nemen we alle lessen die we in dit traject leren straks mee bij het verduurzamen van de andere schoolgebouwen in Culemborg. Dit zijn trajecten van de lange adem, verduurzaming kost tijd en geld. Maar Brede School Oost is een prachtig voorbeeld van een zeer geslaagd traject. Met dit voorbeeld op zak werken we dus vol energie verder, samen met de zes schoolbesturen en alle andere betrokkenen.’